Ensemble

14.11 - 14.12.2022

Oskar-Jäger-Strasse 97-99, 50933 Keulen
Dagelijks, 10:00 - 18:00 uur

De Oekraïense strijd gaat over het voortbestaan van een natie en haar recht op een politiek, militair, economisch en cultureel bestaan. Toen de Russische invasie begon, reageerde West-Europa met een verbluffende golf van steun voor zijn buurland, dat terecht beschouwd werd als een deel van de Europese gemeenschap. Maar tot op vandaag is Oekraïne als cultuur bij veel mensen in West-Europa nauwelijks bekend.

Het PinchukArtCentre, het toonaangevende Oekraïense museum voor hedendaagse kunst, bundelde aan het begin van de invasie de krachten met het Antwerpse  M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst, om niet alleen de onmiddellijke urgenties, maar ook de strategische uitdagingen aan te pakken.

Deze oorlog is niet het eindpunt, zelfs geen middel om het doel te bereiken. De weerstand en de steun worden integendeel gedreven door wat er daarna kan komen. Op het meest fundamentele niveau betekent dit dat Oekraïne en West-Europa elkaar beter leren kennen en, in tweede instantie, dat hun capaciteiten elkaar beginnen te versterken. Tenslotte kan het gaan om een gemeenschappelijk begrip, een gemeenschappelijke visie, en gemeenschappelijke waarden. Niet alleen de oorlog en de hulp, maar ook de horizon, zijn dus in wezen cultureel.

Kunst kan daarvoor een belangrijke ruimte voor reflectie bieden, opdat Europa deze vitale en levende Oekraïense kunstscène beter begrijpt als onderdeel van een internationale ecologie, maar ook opdat Oekraïne zichzelf blijft zien als onderdeel van een grotere wereld. Bij de heropening van het PinchukArtCentre in juni dit jaar stond het partnerschap in het teken van een land dat in oorlog is, maar dat veel meer is dan een oorlogsgebied, namelijk ook een plek waar het leven en de cultuur doorgaan – dat was de belangrijkste uitdaging. Het resultaat was een tentoonstelling die een dialoog presenteerde tussen een internationale selectie uit de M HKA-collectie – die was samengesteld vanwege haar vermogen tot empowerment en emancipatie – en actueel werk van Oekraïense kunstenaars, voor het merendeel gemaakt in oorlogstijd. Het project omvatte als onvermijdelijke referentie de Russische tentoonstelling over oorlogsmisdaden Russian War Crimes.

Deze tentoonstelling wordt nu een tweede keer herhaald in Keulen. En zo hoort het ook: gedeeld denken in een gedeelde ruimte. Voor Keulen werden de dialogen in zeven zalen herwerkt, te beginnen met het landschap van de oorlog; onmiddellijk gevolgd door het maken van een wereld; de noties 'landschap' en 'dagelijks leven'; de dubbele helix van collectief en individualisme; en ten slotte het afwegen van de catastrofale beelden van Russische oorlogsmisdaden tegen het potentieel dat kunst heeft om relevant te zijn.

Bart De Baere and Björn Geldhof

PERSDOSSIER