MONOCULTURE – NIETZSCHE
Ensemble
Friedrich Nietzsche is een van de dubbelzinnigste en invloedrijkste figuren van het moderne denken. Men deed en doet vaak beroep op de filosoof, maar op erg verschillende en vaak ambivalente wijzen. Er is een vroege associatie tussen zijn denken en het nazisme, gepromoot door zijn zus Elisabeth Förster – Nietzsche, die postuum zijn niet – gepubliceerde werken redigeerde om ze te doen passen in haar nationalistisch ideeëngoed, en die Nietzsches eigen standpunt en tegen nationalisme en antisemitisme negeerde. Zijn vroege werk De geboorte van de tragedie is een studie van de oorsprong en ontwikkeling van de Griekse tragedie. Nietzsche deconstrueert de heersende idealistische perceptie van de Griekse cultuur als weerspiegeling van orde en optimisme. Daartegenover plaatst hij de Griekse dichotomie van wat hij de apollinische en dionysische elementen noemt. Het eerste wordt geassocieerd met individualisering, beheersing, harmonie en orde; het tweede, tegenovergestelde principe, werkt als een chaotische kracht en een extatische ontbinding van de individualiteit. Voorbij goed en kwaad is een felle kritiek op religie, ethiek, filosofie, wetenschap en politiek. Nietzsche brengt een 'genealogisch' verslag van de ontwikkeling van moderne morele systemen, en stelt vast dat er zich een fundamentele verschuiving heeft voorgedaan in de geschiedenis van de moraliteit, namelijk van het denken in termen van 'goed en slecht' naar denken in termen van 'goed en kwaad'.