M HKA Ensembles

M HKA, Antwerp

08 February 2019 - 05 May 2019

Ik wil elke film aanvullen met een monument - een monument gemaakt van diamanten! Onverwoestbaar. Of met andere woorden, ik wil een extra 'C' toevoegen aan het universele beoordelingssysteem van Color, Cut, Clarity and Carat (kleur, slijpvorm, zuiverheid, karaatgewicht) namelijk Creativity (creativiteit).

– Lars von Trier

Lars von Trier is een belangrijke stem in de hedendaagse cultuur, een stem waar steeds reikhalzend naar uitgekeken wordt. Wat zou zijn volgende actie of uitspraak zijn? Zijn onvoorspelbaarheid vormt een cruciaal onderdeel van het genoegen dat de kunstenaar ons verschaft. Nu, voor het eerst in meer dan twintig jaar, presenteert hij een nieuw werk dat speciaal is ontworpen voor een tentoonstellingscontext.

De eerste documentaire die von Trier maakte op de filmschool ging over diamanten, en zijn fascinatie voor deze stenen is sindsdien behouden gebleven. Enkele jaren geleden lanceerde hij het idee om 'herbewerkingen van zorgvuldig geselecteerde diamanten te maken die elk thematisch uit een van mijn films voortkomen'.

M HKA heeft het genoegen Melancholia: The Diamond voor te stellen. De tentoonstelling werd gerealiseerd door Lars von Trier in samenwerking met Marianne Slot en Leonid Ogarev, die dit tentoonstellingsproject heeft geïnitieerd en ondersteund. In deze context vormt dit een nieuwe benadering – zeker voor het M HKA maar ook voor von Trier zelf. Melancholia: The Diamond, als tentoonstelling en als event, zowel als denkbeeld en als zelfverklaard monument, ondermijnt en herformuleert ons begrip van entertainment, interactiviteit, artistieke experimenten en kritische reflectie – net die elementen waar musea van hedendaagse kunst mee begaan zijn.

Om de essentie van zijn in 2011 uitgebrachte film Melancholia te herarticuleren, liet von Trier een zeldzame tweelingdiamant – twee stenen die honderden miljoenen jaren geleden met elkaar zijn vergroeid – op ambigue wijze slijpen: niet ruw maar ook niet afgewerkt met gepolijste oppervlakken zoals de diamantindustrie vereist. Voor zover we weten, is dit de enige diamant van deze grootte (ongeveer 12 karaat) die eerder in een denkvorm dan in een draagbaar kunstwerk is verwerkt. Hij kan niet in een ring of broche gemonteerd worden; hij kan alleen vastgehouden en om en om gedraaid worden door een toeschouwer die zijn zorgvuldig gekalibreerde onregelmatigheden inspecteert.

In The Time-Image, zijn tweede boek over cinema, bedacht de filosoof Gilles Deleuze de term 'kristalbeeld' niet alleen om de complexiteit van het spiegelen te beschrijven, maar ook hoe het verloop van de tijd kan worden samengetrokken tot een 'extreem punt'. In het M HKA, als om dit te illustreren, wordt de diamant van von Trier gepresenteerd in een grote, driehoekige hal met hoge plafonds, in drie verschillende gedaanten: als 'object op zich', als een wandtekst geschreven door von Trier zelf en als een VR (Virtual Reality)-ervaring die telkens door één persoon gedurende niet langer dan drie minuten kan worden beleefd.

We durven te stellen dat deze manipuleerbare real-time simulatie van de tweelingdiamant – ontwikkeld en geproduceerd door Leonid Ogarev in Moskou – ook iets nieuws is in zowel de hedendaagse kunst – als de virtuele realiteit- en diamantwereld. Het stelt iedereen in staat om de steen te bekijken alsof hij inderdaad het waarschijnlijke resultaat is van de film Melancholia: een dode tweelingplaneet die ronddraait in de zwarte ruimte. We kunnen hem vasthouden, omdraaien, terugduwen, erover dromen en zelfs in het half geslepen, half ruwe oppervlak doordringen en zwerven door een innerlijk universum van licht.

De diamant werd geslepen door ANTWERP CUT – Mike Akiki. De VR werd geproduceerd door Anastasiya Tarasova, hoofd digitale productie bij IP OGAREV. De tentoonstelling werd gecoördineerd door Anders Kreuger, senior curator van het M HKA.

Melancholia: The Diamond wordt vergezeld door een uitgebreid screeningsprogramma in Cinema Zuid, de arthouse cinema die deel uitmaakt van het M HKA. Alle films van Lars von Trier, met inbegrip zijn nieuwste werk The House That Jack Built, worden er in februari, maart en april 2019 voorgesteld.

Verberg deze beschrijving