M HKA Ensembles

1929 - 2023

Geboren in Ukkel (BE).

De Belgische beeldend kunstenaar Jacqueline Mesmaeker (°1929) start haar artistieke loopbaan tijdens de jaren zestig als modeontwerpster. In 1967 behaalt ze haar diploma aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel. Ze geeft les aan verschillende onderwijsinstellingen terwijl ze zich als beeldend kunstenaar toelegt op installaties, video’s en fotografie. In de marge blijft ze gedurende haar gehele oeuvre ook schrijven, tekenen en ontwerpen.

Ze speelt met tijd en ruimte, met zichtbaarheid en illusie, wat haar werk een gelaagdheid geeft die ze zo structureert dat ze de toeschouwer toelaat in haar denksporen te treden. Die sporen worden voor een groot deel bepaald door de verhouding tussen de begrippen “ruimte” en “tijd”, die sinds de uitvinding van de fotografie een geheel nieuwe benadering toelaten van het begrip "afbeelding". Voordien verdween de werkelijkheid als een voorbijgaande gebeurtenis. De mens − of de kunstenaar − was lange tijd de enige die deze werkelijkheid kon proberen uit te beelden − al dan niet waarheidsgetrouw. Door de fotografie ontstaan er echter afbeeldingen met een anachronistische discrepantie: wat we op papier te zien krijgen is een “er geweest zijn” dat “hier en nu aanwezig is” (zoals Roland Barthes het verwoordde). En de toeschouwer fungeert hierbij als de verbindende factor voor de afbeeldingen, als schakel in de onderbroken en lineaire ruimte-tijdrelatie. Misschien is het deze vreemde tegenstelling tussen het ruimtelijk aanwezig zijn in een afwezige tijd, die het leidmotief vormt in haar werken.

De beelden van Jacqueline Mesmaeker laten een imaginaire tijdreis toe die de kijker laat zweven doorheen een onzeker gebied. Is het geheugen of herinnering? Spoor of doolhof, droom of vergetelheid? De kunstenares laat alle opties open door te spelen met de vele facetten en empirische uitgangspunten van de fotografie: projectie, prent, duplicaat, oxidatie, fixatie, verstening.