Ensemble: GEWELD | VIOLENCE
Courtesy of the artist
Het lijkt duidelijk dat het geweld bij Dimpna in de staart van haar verhaal zit, in de onthoofdingen en het flikkerende zwaard. Maar eigenlijk, begrijpen we vandaag, zit het in de aanhef, als de koning zijn dochter wil dwingen met hem te trouwen.
Geweld is een kracht van meer dan geringe betekenis die doelbewust wordt uitgeoefend door een of meer personen op anderen, al dan niet met wapens of andere hulpmiddelen. Het betreft elke handeling waardoor opzettelijk en tegen de wil van de getroffene een mens lichamelijk of geestelijk wordt gepijnigd, verwond of gedood, of waardoor op een of andere wijze inbreuk wordt gedaan op de persoonlijke integriteit. Ook seksuele handelingen tegen de wil van de betrokkene, zoals verkrachting, ongewenste fysieke handtastelijkheden of intimidatie, worden publiek steeds helderder als geweld beschouwd.
De Halle, het voormalig stadhuis, is de locatie van het thema ‘Geweld’. Els Dietvorst stelt in haar titelbeeld meteen het hoofdthema centraal vanuit het perspectief van wie het geweld wordt aangedaan. De werkelijkheid bedekt ons met stigmata, onze waarneming en communicatie ermee kwetst ons. De onmiddellijkheid van die ervaring is te zien bij Susana Pilar Delahante Matienzo, Els Dietvorst, Marlene Dumas, Wafae Ahalouch el Keriasti, Michèle Matyn, Liza May Post. Geen van hen zijn ze daarom slachtoffers. Ze veronderstellen en handelen. Dat is expliciet zo bij Vika Begalskaya, die met sekswerkers hun belevenissen in een poppenspel vertaalt, Louise Bourgeois die het geweld van Goliath terugkaatst, Lili Dujourie die zich van object tot subject omvormt, Maryam Najd die de pornografische blik bevraagt, Hugo Roelandt die zichzelf transformeert eerder dan te ondergaan, Anne-Mie Van Kerckhoven die de verbrokkeling tot denken hersmeedt.
Ook het geweld dat maatschappelijke systemen of individuen anderen aandoen wordt gethematiseerd. De Indische kunstenaar NS Harsha die de hedendaagse stedelijkheid letterlijk laat clashen met het platteland, de Georgische kunstenaar Koka Ramishvili documenteert de burgeroorlog vanuit zijn slaapkamerraam. Danny Devos probeert door te dringen tot de beweegredenen van seriemoordenaars. Bij Guillaume Bijl, François Curlet, Nikita Kadan, Bruce Nauman, Artūras Raila, Olga Tobreluts, Wout Vercammen en Barbara Visser, raakt het geweld de kunstenaars en ons, en is het de omgang ermee die ons kan verder brengen.
Geweld is intiem verbonden met macht die niet ethisch wordt ingezet. In het middeleeuwse recht is het de gedeelde eigendom van het slachtoffer en de dader, in essentie waren het de twee partijen die achteraf tot een vergelijk moesten komen over een misdaad. Sinds de verlichting heeft de staat het monopolie op geweld en maakt zij zich sterk de schuldigen te straffen. Maar eigenlijk blijft het een persoonlijke zaak, in eerste instantie altijd door iemand ondergaan, deel van een flow van menselijk handelen, die kan en moet worden gecounterd, zoals Ivan Kožarić doet als hij de energie van de kunst bevrijdt van de macht van zijn kader, simpelweg door te zagen.
Werken
>Wout Vercammen, Orgasme-strijder, 1972-2015.Print, screen print op doek, 200 x 100 cm.
>Lili Dujourie, Hommage à ... III, 1972.Video, video, 00:37:02.
>Hugo Roelandt, Geprojecteerde gevoelens tegenover iets of iemand [Projected Feelings Toward Something or Somebody], 1974.Photography, dia-projection , 80 x.
>Guillaume Bijl, Behandelingen, 1975-1979.Collage, ink, paper, 6 x (80 x 60 cm).
>Bruce Nauman, Violent Incident-Man/Women Segment, 1986.Installation, vhs, 00:00:28.
>Koka Ramishvili, War from My Window, 1991-1992.Installation, b/w photo, 12 x (30 x 40 cm).
>Louise Bourgeois, David & Goliath, 1992.Drawing.
>Anne-Mie Van Kerckhoven / AMVK, Traîté du Caractère, 1993.Mixed Media, fabric, paint.
>Anne-Mie Van Kerckhoven / AMVK, Concept of Anxiety, 1993.Mixed Media.
>Danny Devos, Jockel - Bett des Jägers, 1993-1994.Installation, staanlamp en houten bed met getekende landkaart van het ruhrgebied met aanduiding en foto’s van relevante plaatsen in het verhaal van joachim kroll, tekening en kleurfoto’s op gegalvaniseerde plaat, bed: 108x208x48cm; plaat: 100x200cm.
>Danny Devos, Jockel - Bibliografie, 1993.Installation, 400 ingelijste (zwart hout) krantenartikels gekleefd op karton, 31.8 x 23 cm per lijst.
>Louise Bourgeois, Louise, Ilse et Bart, 1994.Drawing.
>Liza May Post, Duwen, 1994.Photography, colour photograph, 125 x 294 cm.
>Marlene Dumas, Sailor's Dream, 1996.Drawing, watercolour, paper, 125 x 70 cm.
>Marlene Dumas, Blind Joy, 1996.Drawing, aquarel on paper, 125 x 70 cm.
>Artūras Raila , Under the Flag , 1999-2015.Video, 2 channel digital video, color, sound, 00:20:00.
>Olga Tobreluts, Modernisation (Part II), 2002-2003.Photography, c-print, 120 x 150 cm.
>Barbara Visser, Le monde appartient à ceux qui se lèvent tôt, 2002.Photography, ink, paper, 5 x (120 x 167 cm).
>Wafae Ahalouch el Keriasti, Some like it Not!, 2003.Painting, acrylic, chalk, canvas, 200 x 250 x 4.5 cm.
>Susana Pilar Delahante Matienzo, Pase. Acceso ilimitado [Come In, Unlimited Access], 2003.Installation, ink, paper, 18 x (40 x 30 cm), 2 x (51 x 40 cm).
>Michèle Matyn , Home Town Story, 2005.Photography, colour photography, plexiglass, 150 x 112,5 cm.
>N S Harsha, Orgasm, 2007.Installation, wood, scythe, suitcase.
>Els Dietvorst, Skull 2, 2008.Installation, metal, wood, loam, pigeons.
>Ivan Kožarić, Pronađena skulptura [Found sculpture], 2009.Installation, wood, variable dimensions.
>François Curlet, Chanter l'enfer [To Sing Hell], 2010.Installation, wood, drapery, perspex, metal, aluminium, 120 x 30 x 40 cm, 40 x 33 x 7 cm, 5 x 5 x 5 cm.
>Ivan Kožarić, Zonder titel, 2011.Painting.
>Vika Begalska, Aphrodite’s Girdle, 2014.Video, video, documentary, color, sound, english subtitle, 00:27:30.
>Maryam Najd , I was raised to be covered III, 2014.Leaflet, oil on canvas, 150 x 110cm.
>Nikita Kadan / Нікіта Кадан, The Chronicle / Хроніка, 2016.Drawing, ink on paper, 18 x (15 x 20 cm)/(20 x 15 cm) .
>Maryam Najd , Mediterranean Blanket II, 2016.Film, oil on canvas, 50 x 40 cm.
>Els Dietvorst, Stigmata, 2018.Drawing, red-black ink on simili japon, 16 x 11.9 cm.
>Louise Bourgeois, Zonder titel.Drawing.