Recollection
1995
Installatie, variable dimensions.
Materials: hair balls, strands of hair hung from ceiling, wooden loom with woven hair, table
Collection: De Vleeshal Collection, Middelburg (The Netherlands) (Inv. no. VH0204).
Recollection (‘herinnering’) bestaat bijna volledig uit haar. De kunstenares speelt in dit werk met de uiteenlopende en vaak tegengestelde associaties die haar oproept. Hoofdharen worden gezien als dragers van levenskracht en vitaliteit. Haren blijven immers nog lang na het afsterven van het lichaam bestaan, ze dragen de notie van onsterfelijkheid in zich. Lange, losse haren staan symbool voor de schoonheid, de vruchtbaarheid en de kracht van de vrouw, zoals bijvoorbeeld in het sprookje Rapunzel. Tegelijk draagt het haar ook negatieve associaties met zich mee: de verleidelijkheid houdt gevaar in. Dit negatieve, afschrikwekkende aspect wordt bijvoorbeeld gesymboliseerd in de slangenharen van Medusa.
Mona Hatoum verbindt in Recollection deze aloude associaties met onze hedendaagse cultuur. Het haar ligt in bolletjes op de grond, het verspreidt zich als stofpluizen over de ruimte. Het doet denken aan iets wat als vies bestempeld wordt: haren die bijeenkomen in het afvoerputje van een douche. De kunstenares verplaatst ‘persoonlijk afval’ uit de badkamer, dé privé-ruimte bij uitstek, naar een publieke context. Hiermee bespeelt ze het ideaal van het gladgeschoren lichaam dat domineert in onze hedendaagse beeldcultuur. Het lichaamshaar van vrouwen wordt in onze cultuur als abject, als afstotelijk ervaren. De kunstenares brengt al deze associaties bijeen in een verrassende combinatie, die uiteenlopende interpretaties mogelijk maakt.
